مفاهیم پایه در حوزه ضد عفونی کننده‌ها
ضد عفونی (Antisepticize) به فرآیندی اطلاق میگردد که طی آن، عامل ضد عفونی کننده سبب توقف رشد و تکثیر و یا انهدام میکروارگانیسم‌ها در بافت زنده گردد. ضد عفونی کننده ها (Antiseptic) برای غیر فعال کردن میکروارگانیسم‌ها در محیط بیرونی و سطح پوست به کار می‌روند و اثر ضدمیکروبی آنها به غلظت و زمان بستگی دارد، بنابراین ارزیابی اثر آنها مشکل است.
گندزدا (Disinfectant) و گندزدایی (Disinfection)
گندزدایی عبارت است از فرآیندی که در طی آن باکتری‌های رویشی و بیماری‌زا در سطوح وسایل و اشیاء بی جان توسط عامل گندزدا از بین می‌روند. گرچه چنین فرآیندی باعث غیر فعال شدن ویروس‌ها نیز میگردد، با این وجود چون اطمینانی به کشتن و حذف کلیه میکروب‌ها و اسپورباکتری‌ها نیست، لذا فرآیند گندزدایی مترادف با استریل کردن نیست.
میکروب کش (Germicide)
عاملی است که باعث انهدام و تخریب میکروارگانیسم‌ها به خصوص انواع بیماری‌زا، هم بر روی اشیاء و سطوح بی جان و هم بر روی بافت زنده میگردد.
باکتری کش (Bactericide)
عامل شیمیایی است که باعث انهدام باکتری‌های بیماری‌زا و غیر بیماری‌زا (نه الزاماً اسپور آنها) بر روی سطوح بی جان و بافت زنده میگردد.
باکتریواستات (Bacteriostat)
معمولاً به عامل شیمیایی اطلاق میگردد که مانع رشد باکتری‌ها میگردد. به عبارت دیگر یک عامل باکتریواستات باعث انهدام و از بین رفتن باکتری‌ها و اسپور آنها نمی‌گردد.
بیوساید (Biocide)
به عاملی گفته میشود که تمام میکروارگانیسم‌های زنده بیماری‌زا و غیر بیماری‌زا و نیز اسپور آنها را منهدم و تخریب نماید. گرچه واژه بیوساید شامل انهدام تمام موجودات زنده می‌باشد، لیکن نوعاً در مورد انهدام میکروارگانیسم‌ها کاربرد دارد و از این جهت عامل استریل کننده نیز محسوب میگردد.
بهسازی (Sanitary) و بهسازی کننده (Sanitizer)
فرآیندی است که در طی آن، آلودگی باکتریایی توسط عامل بهسازی کننده، تا سطح ایمنی تعیین شده توسط مقامات بهداشتی کاهش یافته و کنترل گردد. این فرآیند معمولاً در مورد کنترل آلودگی باکتریایی مواد غذایی و آشامیدنی و نیز وسایل و اشیاء در اماکن عمومی به کار می‌رود.
قارچ کش (Fungicide)
عامل شیمیایی است که باعث از بین رفتن قارچ‌ها بر روی بافت‌های زنده و اشیاء بی‌جان میگردد.
بیواستات (Biostat)
عاملی است که مانع رشد میکروارگانیسم‌های زنده میشود.
اسپورکش (Sporicide)
عامل شیمیایی است که سبب انهدام اسپور باکتری‌ها بر روی سطوح و وسایل بی جان میگردد. از آن جایی که اسپور نسبت به فرم رویشی باکتری دارای مقاومت بیشتری است، لذا یک ماده اسپورکش، عامل استریل کننده تلقی میگردد که همچنین قادر است کیست آمیب را نیز از بین ببرد.
ویروس کش (Virucide) :
به عامل شیمیایی گفته میشود که باعث انهدام و یا غیر فعال شدن ویروس‌ها در بافت زنده گردد.
آلگ کش (Algicide) :
عامل شیمیایی است که باعث از بین رفتن آلگ‌ها در سطوح و وسایل بی جان گردد.
گردآورنده : احسان اندیشمند (مدیر فنی شرکت تولیدی زکریا جهرم)